Cukry proste występują powszechnie w przyrodzie i są jednym z najczęstszych składników naszej diety. Ich nadmiar szkodzi zdrowiu i może prowadzić do wielu negatywnych skutków. Jak cukry proste wpływają na organizm i dlaczego należy unikać ich zbyt dużego spożycia?
Jakie rodzaje węglowodanów występują w przyrodzie?
Węglowodany można podzielić na cukry proste (monosacharydy, jednocukry), oligosacharydy (kilkucukry) w tym disacharydy (dwucukry), oraz polisacharydy (wielocukry). Cukry proste nie są rozkładane na mniejsze cząsteczki pod wpływem enzymów trawiennych, tylko bezpośrednio wchłaniane z przewodu pokarmowego.
Cukry proste to:
- Glukoza – znajduje się w owocach, sokach, miodzie. To podstawowa jednostka oligo- i polisacharydów.
- Fruktoza – znajduje się w miodzie, owocach i sokach owocowych. Jest składnikiem oligo- i polisacharydów.
- Glukolaktoza – występuje najczęściej jako element oligosacharydów (np. laktoza) i polisacharydów.
- Mannoza – występuje w połączeniu z białkami (glikoproteiny) i tłuszczami (glikolipidy).
![Rodzaje węglowodanów występują w przyrodzie](https://www.vitrumcalcium.pl/wp-content/uploads/2019/02/rodzaje-weglowodanow.jpg)
Oligosacharydy (kilkucukry) – to węglowodany zbudowane z kilku cząsteczek cukrów prostych, mogą być dwucukrami lub kilkucukrami. Najważniejsze to:
- Sacharoza np. cukier trzcinowy, buraczany, cukier biały.
- Laktoza, czyli cukier mleczny.
- Maltoza, czyli cukier słodowy.
Polisacharydy (wielocukry) – są wielocząsteczkowymi związkami zbudowanymi z dużej ilości cukrów prostych powiązanych wiązaniami glikozydowymi. Jest ich wiele, ale z najważniejszych warto wyróżnić skrobię i glikogen.
Cukry proste są jednym z podstawowych składników odżywczych, dostarczających energię do organizmu. Stanowią one obszerną grupę związków, które są potrzebne do jego prawidłowego funkcjonowania, ale w nadmiarze mogą negatywnie wpływać na zdrowie.
Ze względu na zmiany w składzie produktów spożywczych, nastąpił gwałtowny wzrost spożycia cukrów prostych. Jeszcze w 1950 roku konsumpcja cukru wynosiła ok. 21 kilogramów na osobę na rok, a już w 1990 roku – aż 44,1 kg na osobę na rok i utrzymuje się mniej więcej na tym poziomie do dziś.
Przemysł spożywczy używa coraz więcej prostych cukrów. Również my sami spożywamy więcej słodyczy, napojów słodzonych oraz innych produktów dostarczających cukier.
![Cukry proste a zakwaszenie organizmu](https://www.vitrumcalcium.pl/wp-content/uploads/2019/02/cukry-proste.jpg)
Cukry proste a zakwaszenie organizmu
Zakwaszenie organizmu może być stanem związanym m.in. z niewłaściwym sposobem odżywiania. Produkty spożywcze mogą być kwasotwórcze, czyli obniżające pH, zasadotwórcze, czyli podwyższające pH oraz neutralne.
W procesie trawienia pokarm rozkładany jest do aminokwasów, wolnych kwasów tłuszczowych, monocukrów, kwasów organicznych, witamin i minerałów, które następnie są metabolizowane i mogą wpływać na równowagę zasadowo-kwasową organizmu. Na stopień zakwaszenia wpływają m. in.: duże spożycie cukrów prostych, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu czy nieodpowiednia zawartość witamin i minerałów w diecie.
Co może świadczyć o zakwaszeniu organizmu?
Oznaki zakwaszenia są niespecyficzne i często ciężko ustalić jednoznaczny powód jego wystąpienia. Do typowych oznak mogących mieć związek z zakwaszeniem należą: brak energii, zmęczenie, nerwowość, drażliwość, pękanie kącików ust, katar, sucha skóra, łamliwe paznokcie, skurcze łydek, i wiele innych. Stan ten może również wpływać negatywnie na kości oraz szkliwo zębów.
Czy należy całkowicie zrezygnować z cukrów prostych?
Niestety nie da się tego uniknąć, bo występują one naturalnie w wielu produktach spożywczych, ale należy unikać spożywania produktów zawierających cukier dodany, czyli dosładzanych, takich jak słodycze czy słodzone napoje. Zamiast tego warto jeść owoce i warzywa oraz dbać o to, by komponować zbilansowane, różnorodne posiłki, zawierające wszystkie składniki odżywcze, a nie w większości cukier.
Źródła:
- Aneta Koszowska, Anna Dittfeld, Justyna Nowak, Anna Brończyk-Puzoń, Katarzyna Gwizdek, Jacek Bucior, Barbara Zubelewicz-Szkodzińska; „Cukier – czy warto go zastąpić substancjami słodzącymi?”; Nowa Medycyna 1/2014, s. 36-41; http://www.czytelniamedyczna.pl/4727,cukier-czy-warto-go-zastapic-substancjami-slodzacymi.html
- Aleksandra Żyłowska, dietetyk; „Zakwaszenie organizmu: przyczyny, objawy, zapobieganie”; http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/zasady-zywienia/zakwaszenie-organizmu-przyczyny-objawy-zapobieganie_42282.html