Wpływ wapnia na krzepliwość krwi - Vitrum Calcium

Wapń jest niezwykle istotnym minerałem, mającym znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Jest potrzebny do budowy mocnych kości i zdrowych zębów, bierze udział w funkcjonowaniu mięśni. A czy pierwiastek ten ma również jakiś wpływ na krzepliwość krwi?

Jak przebiega proces krzepnięcia krwi:

Proces ten zostaje zapoczątkowany już w momencie przerwania łożyska naczyniowego, czyli mówiąc prościej – powstania rany. W miejscu powstania rany natychmiast przylegają płytki krwi, czyli trombocyty, które tworzą ze sobą czop płytkowy, stanowiący pierwszą barierę przed utratą krwi. Następnie dochodzi do uwolnienia substancji zwężających światło naczyń krwionośnych oraz nasilających powstawanie skrzepu. Pod czopem płytkowym powstaje sieć włóknika (fibryny), stabilizująca i wzmacniająca skrzep, a następnie dochodzi do kaskady krzepnięcia: krążące w osoczu krwi nieaktywne czynniki krzepnięcia zaczynają się wzajemnie aktywować.

Proces krzepnięcia krwi w skrócie:

powstaje rana, krew zaczyna wylewać się poza łożysko naczyniowe
następuje natychmiastowa reakcja trombocytów, które w bardzo dużej ilości gromadzą się w miejscu zranienia i sklejają się ze sobą, tworząc czop płytkowy
zwężają się naczynia krwionośne w okolicy miejsca zranienia
powstaje czynnik powodujący krzepnięcie. Trombocyty wydzielają trombokinazę
Trombokinaza uruchamia mechanizmy syntetyzujące czynniki krzepnięcia krwi, a podczas tego procesu niezbędny jest udział jonów wapnia Ca²⁺
na skutek powyższego procesu powstaje protrombinaza, która uaktywnia protrombinę do trombiny
trombina jest niezbędna do przekształcenia fibrynogenu w fibrynę, która umożliwia utworzenie sieci włókien w miejscu zranienia
końcowym etapem całego procesu jest powstanie strupa i zatamowanie upływu krwi z rany

Jak wapń wpływa na krzepnięcie krwi?

Jony wapnia Ca²⁺ biorą czynny udział w procesie krzepnięcia krwi i są niezbędne do wytworzenia czynnika krzepnięcia krwi.

Rozrzedzenie krwi, zmniejszenie jej krzepliwości lub osłabione naczynia krwionośne mogą prowadzić do powstawania dużych, rozlanych siniaków tworzących się nawet po niewielkich urazach, jak również do trudnych do powstrzymania krwawień nawet w przypadku drobnych skaleczeń. Może również dochodzić do wewnętrznych krwawień lub krwotoków np. z przewodu pokarmowego.

Wspieranie krzepliwości krwi

Dieta bogata w wapń i witaminę K może przyczynić się do utrzymania właściwego krzepnięcia krwi. Jeżeli pomimo stosowania zdrowej diety i uzupełniania wapnia poprzez dodatkową suplementację występują problemy z krzepnięciem krwi, należy zwrócić się do lekarza, by zlecił wykonanie badań. Na ich podstawie będzie można wdrożyć odpowiednie działania, mające na celu ustabilizowanie krzepliwości. Niedobór witaminy K oraz wapnia to dwa z wielu czynników, jakie mogą prowadzić do wystąpienia zaburzenia krzepnięcia krwi.

Zaburzenia krzepnięcia krwi

Hemostaza to mechanizm, dzięki któremu krew pozostaje w stanie płynnym, krąży po naczyniach, ale się z nich nie wylewa. W przypadku uszkodzenia lub urazu, krwawienia naczyń są hamowane poprzez wytworzenie skrzepu, który tamuje krew, ale nie zamyka naczynia. Nadmierne krwawienia wskazują na nieprawidłowości układu hemostatycznego. Określamy to mianem skazy krwotocznej lub nadmiernym wytwarzaniem się skrzepów — zakrzepica^[1]. Warto przy tym dodać, że wyróżniamy różne skazy krwotoczne, w tym: skazy krwotoczne naczyniowe, skazy krwotoczne płytkowe, skazy krwotoczne osoczowe.

Objawy zaburzeń krzepnięcia krwi bywają różne. Skłonność do częstych i nadmiernych krwawień i problem z tworzeniem się zakrzepów to główny problem. Krwawienia pojawiają się wówczas nawet przy stosunkowo niewielkim zranieniu. U kobiet często obserwowane są symptomy w postaci przedłużających się, obfitych miesiączek. Zwykle też obserwowane jest krwawienie z dziąseł lub nosa, łatwo powstające siniaki, obniżenie odporności, a nawet krwotoki wewnętrzne^[2].

Zaburzenia krzepnięcia krwi mogą występować zarówno ze względu na predyspozycje wrodzone, ale niekiedy wynikają z czynników wtórnych, jak np. nieprawidłowości w diecie (w tym niedobory witaminy K) czy niektóre leki. Kluczowe znaczenie ma w tym przypadku trafne rozpoznanie zaburzeń krzepnięcia krwi.

Badania układu krzepnięcia

Podstawowe badania laboratoryjne w kierunku zaburzeń krzepnięcia krwi obejmują przede wszystkim:

rozmaz krwi obwodowej,
badanie liczby płytek krwi,
średnia objętość płytek krwi,
czas krwawienia,
APTT – czas częściowej tromboplastyny po aktywacji,
PT – czas protrombinowy,
TT – czas trombinowy,
fibrynogen^[3].

Na podstawie przeprowadzonych badań i oceny wyników lekarz może wdrożyć odpowiednio dobrane leczenie zaburzeń krzepnięcia krwi.

Podsumowanie

Krzepnięcie krwi to dość złożone zjawisko, które zależy od wielu czynników, w tym dostarczanych wraz z dietą substancji odżywczych, przede wszystkim witaminy K i wapnia. Wszelkie zaburzenia w tym zakresie mogą prowadzić do niepokojących objawów, np. nadmiernego krwawienia w przypadku stosunkowo niewielkich zranień. Aby stwierdzić zaburzenie krzepnięcia krwi, konieczne jest przeprowadzenie niezbędnych badań w celu rozpoznania przyczyny, a następnie wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Źródła:

dr hab. n. med. Paweł Łaguna, prof. dr hab. n. med. Michał Matysiak; „Układ krzepnięcia – badanie i interpretacja”; https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/badania-laboratoryjne/139652,uklad-krzepniecia-badanie-i-interpretacja

^[1] Frołow M., W jaki sposób krzepnie krew?, https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/wszystkoozakrzepicy/zakrzepicazylna/63171,w-jaki-sposob-krzepnie-krew, [dostęp: 20.10.2022]
^[2] Sarnaik A., Kamat D., Kannikeswaran N., Rozpoznawanie i leczenie zaburzeń krzepnięcia u dzieci, Clinical Pediatrics, 2010; 49 (5): 422–431, https://www.mp.pl/zakrzepica/wytyczneartykuly/artykuly_przegladowe/83382,rozpoznawanie-i-leczenie-zaburzen-krzepniecia-u-dzieci, [dostęp: 20.10.2022]
^[3] Łaguna P., Matysiak M., Układ krzepnięcia – badanie i interpretacja, https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/badania-laboratoryjne/139652,uklad-krzepniecia-badanie-i-interpretacja, [dostęp: 20.10.2022]